Wyścigi to kwintesencja sportu. FLYBALL to wyścigi psich sztafet.

W sporcie tym doskonalimy siebie, doskonalimy psa, doskonalimy relacje z psem, uczymy się współpracy w drużynie, razem próbujemy pokonać drużynę przeciwników w równej, czystej walce.

 

Na czym polega wyścig flyballowy?

Na dwóch równoległych torach rywalizują ze sobą dwie psie sztafety. Wygrywa ta, która wykona bezbłędny bieg szybciej od rywali.

Drużyny ścigają się w dywizjach (od 4 do 7 drużyn) w których są pogrupowane tak, by ich osiągi (czasy) były podobne.  

​

Jak wyglądają zawody flyballowe?

Wyścigi rozgrywane są w dywizjach. Zwykle w pierwszej części zawodów odbywaja się wyścigi w formacie Round Robin (RR) (każdy z każdym) lub Speed Trial (ST) (próba czasu). W Round Robin, w bezpośrednich pojedynkach kolekcjonuje się punkty, w Speed Trial drużyny starają się uzyskać jak najlepszy czas. Ranking w RR lub ST posłuży do rozstawienia drużyn w ostatecznej rozgrywce, najczęściej Double Elimination.

Double Elimination ma ustalony i rozrysowany w regulaminach scenariusz. Drużyny pozostają w grze tak długo, aż przegrają dwukrotnie do dwóch. Nie dotyczy to zwycięzcy turnieju, który może przegrać raz lub pozostać niepokonanym.

Drużyna, która odpadnie jako pierwsza zajmuje ostatnie miejsce, a ostatni, finałowy wyścig decyduje o pierwszem i drugim miejscu w całym turnieju.

 

Bezpieczeństwo psów i ludzi.

Flyball bazuje na spontanicznym aporcie, pies daje z siebie wszystko podczas biegu. Dają z siebie wszystko również ludzie. Bezpieczeństwo jest absolutnym priorytetem. Właściwy trening psów i ludzi, efektywna rozgrzewka, prawidłowe odżywianie i stosowanie suplementacji dają możliwość długoleniego spełniania się w sportowym hobby jakim jest flyball.

 

Czym różni sie flyball od innych psich sportów?

W zdecydowanej większości psich sportów psy prezentują się indywidualnie. We flyballu jeden pies jest małą cząstką drużyny, składającej się z 5-6 psów, tyluż handlerów, ładowacza, coacha, ball shagera, pass caller’a.

Flyball to przede wszystkim sport drużynowy.

​

Jak wygląda tor flyballowy?

Dwa identyczne zestawy przeszkód stoją w niewielkiej odległości od siebie. Boksy są własnością drużyn, pozostałe instalacje - hopki, chwytacze piłek, EJS (elektroniczny system sędziownia) dostarcza organizator.

Odległości wynikają z przelicznika miar długości: stóp na metry. Większość zasad we flyballu europejskim została zaczerpnięta z flyballa amerykańskiego, gdzie obowiązujacą miarą ługości jest stopa.

Mamy zatem 3,05 m pomiędzy hopkami (10 stóp), 4,57 m od ostatniej hopki do boksu (15 stóp), 1,83 m od linii startu do pierwszej hopki (6 stóp).  

Na rysunku zaznaczone jest ułożenie mat po jakich biega się w Ameryce Północnej, natomiast w Europie powszechną nawierzchnią jest trawa.

 

 

 

 

 

Jak wygląda i jak działa boks flyballowy.

Boks flyballowy jest urządzeniem mechanicznym wyrzucającym piłki po naciśnięciu (skoku psa) na pedał (odpowiedni obszar na boksie).  Wymiary urządzenia i minimalna długość lotu piłki są ściśle określone, przy czym istnieje dowolność przy konstrukcji samego boksu.

W chwili obecnej na rynku dostępnych jest kilka rodzajów boksów, niektóre kluby przygotowują boksy własnej, nierzadko autorskiej konstrukcji.

W chwli obecnej powszechnie używanym (przez najlepsze drużyny) boksem flyballowym jest model “amerykański” z nakładaną piłką na otwór i płaskim, (nie zakrzywionym) pedałem.

 

 

 

 

Jak jest zbudowana przeszkoda flyballowa?

Hopka flyballowa jest lekką konstrukcją o ściśle określonych w regulaminach rozmiarach. Wysokość pokonywana przez psy to minimum 17,5 cm, maksimum 35 cm. W przedziale tym są ustawiane wysokości będące wielokrotnością 2,5 cm.

 

 

 

Jak są wyrównywane szanse drużyn?

We flyballu biegają różne psy rywalizując na tym samym torze. Gdyby na jednym torze biegały psy duże, a na torze obok, na przeszkodach o takiej samej wysokości psy małe, wyścig nie byłby sprawiedliwy. Szanse drużyn wyrównuje się zatem uzależniając wysokość przeszkód od wzrostu biegających w niej psów.

 

 

Jak dobierana jest wysokość przeszkody flyballowej (hopki)?

Wysokość przeszkód flyballowych dla całej drużyny określa wzrost najmniejszego psa w niej biegającego (tzw. height dog). Mierzy się wysokość takiego psa w kłębie, odejmuje się 12,5 cm i zaokrągla  “w dół” do wielokrotności 2,5 cm.

 

Przykład:

Suczka Pris została zmierzona w kłębie na 39 cm.

39 cm - 12,5 cm, to 26,5 cm, a wielokrotnością 2,5cm najbliższą temu wymiarowi jest 25 cm.

Drużyna w której składzie jest Pris będzie zatem biegała na hopkach o wysokości 25 cm, niezależnie od tego jak wysokie są w niej inne psy.  

 

wysokość psa  (w cm)

do 32,4

32,5-34,9

35-37,4

37,5-39,9

40-42,4

42,5-44,9

45-47,4

47,5 i więcej

wysokość hopek (w cm)

17,5

20

22,5

25

27,5

30

32,5

35

 

Co daje drużynie height dog?

Duże psy są uznawane za bardzo szybkie, małe za wolniejsze.

Cztery duże, szybkie psy muszą biegać na maksymalnej wysokości hopek - 35 cm. Jeśli mają dobrą technikę i energię, uzyskują czasy 4,3 - 4,5 sek. każdy, czyli cała drużyna w teorii (z idealnymi zmianami - tzw. krosami) może osiągnąć łączny czas - 17,5 sekundy.

Załóżmy, że mamy psa, który "obniża" hopki na 22 cm. Te same duże psy przyspieszają i osiągają rezultaty na poziomie 4,1 sek..

Oznacza to, że jeśli mamy height doga (np. Parson Russel Terier), który przebiega tor w 4,7 sek. (o co nie jest trudno), już zyskujemy na czasie drużyny 3 x 4,1 + 4,7 = 17,0 sek.! Dodatkowo, duże psy biegając na niższych przeszkodach dłużej zachowują świeżość i energię na dalsze biegi turnieju.

 

Jak wygląda bieg flyballowy psa?

Bieg flyballowy psa rozpoczyna się w chwili zwolnienia (wypuszczenia) go przez handlera (osoby, która współpracuje z psem na torze) . Pies pokonuje, rozpędzając się, dystans do linii startu, następnie przeskakuje 4 przeszkody, wskakuje na boks, chwyta wystrzeloną z niego piłkę i wraca przez ten sam szereg przeszkód do handlera. Przebieg uznawany jest za czysty, gdy pies nie ominie żadnej z przeszkód i przeniesie piłkę przez linię mety.  

 

Jak wygląda bieg drużynowy (bieg psiej sztafety)?

W biegu drużynowym biorą udział 4 psy. Pierwszy jest wypuszczany tak, by przeciął linię startu tuż po zapaleniu się zielonego światła w sekwencji startowej (czerwone - żółte - żółte - zielone). Drugi, by zdołał rozpędzić się mijając z powracającym psem tuż przed linią start - meta.

Podobnie trzeci i czwarty pies. Jeśli któryś popełni błąd, na przykład wypuści piłkę, da zbyt wczesną zmianę /zły kros/, ominie hopkę, musi powtórzyć bieg na końcu kolejki psów biegajacych w drużynie.

 

Co to jest Electronic Judging System (EJS)?

EJS - elektroniczny system sędziowania - to w tej chwili konieczność i standard podczas zawodów flyballowych. System wyświetla sekwencję świateł startowych wyścigu, sygnalizować błąd falstartu oraz błąd zbyt wczesnej zmiany psów na torze. Mierzy czasy zespołów a nawet osiągniecia poszczególnych psów i jakość zmian (krosów).

 

Czym jest flyball z punktu widzenia psa?

Pies na początku nie wie czym jest flyball. Podczas treningu nagradzamy go za kolejno uzyskiwane umiejętności łączymy je w sekwencję by w końcu uzyskać całe zadanie flyballowe, tzn. bieg przez linię startu, 4 przeszkody do boksu, wyzwolenie wyrzutni piłek, chwyt piłki i powrót z nią przez 4 hopki i linie mety do handlera. Gdy pies polubi to zadanie, w pewnym momencie zaczyna czerpać przyjemność z samego jego wykonywania. Jeśli jeszcze ma gen rywalizacji, będzie dodatkowo motywowany przez psy biegające na sąsiednim torze.

 

Jakie zadanie do wykonania ma pies?

Pies powinien być tak przygotowany, by w sposób powtarzalny wykonywał zadanie flyballowe działając w maksymalnych rozproszeniach. Nie zważając na inne psy biegające w tej samej drużynie, mijając się z nimi na pełnej prędkości w przeciwnych kierunkach nosem w nos. Nie zważając na nieznajome psy biegające na torze oddalonym o kilka metrów. Nie zważając na ludzi dopingujących na zawodach, sędziów, psy stojące przy barierach. Powinien działać pewnie, powtarzalnie, pracować na torze dla nas lub (nawet lepiej) dla samego siebie.

 

Jak przygotować psa do wykonania zadania flyballowego?

Cykl przygotowania zaczyna się już w wieku szczenięcym, kiedy uczymy psa pracy łupowej, wykonywania zadań dla nas, współpracy z człowiekiem, zaufania do człowieka. Uczymy, że jego wysiłki są nagradzane, zabawa potem praca) z człowiekiem nigdy nie jest nudna, a przebija atrakcyjnością zabawę z innymi psami.

Ćwiczenia flyballowe dozujemy powoli, gdy pies już ma świadomość własnego ciała.

Uczymy psa pokonywania jednej hopki, uczymy psa pokonywania szeregu hopek.

Uczymy psa aportowania przez jedną hopkę, uczymy psa aportowania przez szereg hopek.

Uczymy psa pracy na boksie, tzw. swimmer’s turn,  ucząc odbijania od skośnych płaszczyzn, bezpośrednio na boksie, włączając do ćwiczeń w odpowiednim momencie piłkę.

Na końcu łączymy aport przez szereg hopek z pobraniem piłki z boksu podczas nawrotu (swimmer’s turn).

 

Jak zachowywać się na treningach flyballowych?

Treningi flyballowe to praca zespołowa mająca na celu wypracowanie jak największych korzyści dla całej drużyny. Pełna koncentracja na zadaniach, kontrolowanie psów i umiejetne ich nagradzanie, to podstawowe powinności handlera.

Psy podczas treningu biegają po rozstawionym torze w ściśle określony sposób, nie mogą na przykład bawić się ze sobą w przerwach treningu biegajac swobodnie pomiędzy instalacjami toru.

 

Jakie rasy nadają się do flyballu?

We flyballu rasy są kwestią drugorzędną. Wszystkie psy zdrowe, szczupłe, lubiące zabawę z właścicielami mogą pokochać ten sport. Czasy osiągane przez psa nie są istotne - i tak drużyny rywalizują w dywizjach z podobnie szybkimi psami. Ważna jest powtarzalność, konsekwencja, pewność, bezbłędność w wykonywaniu zadania.

 

Jak nauczyć psy biegania w drużynie?

Pies, który wykonuje z pasją zadanie flyballowe bardzo łatwo i w naturalny sposób uczy się biegania w drużynie. Jeśli był odpowiednio przygotowany, zazwyczaj po 3-4 próbach nie zauważa już rozproszenia w postaci innych psów biegających przed i po nim.

 

Co decyduje o sukcesie we flyballu?

1. “turbo aport” - podstawa w tym sporcie

2. świetna sprawność fizyczna oraz kondycja psów i handlerów

3. wypracowana technika pokonywania przeszkód /często zaniedbywana/

4. efektywna i bezpieczna praca psa na boksie

5. refleks i opanowanie handlerów - konieczne przy wypuszczaniu psów

6. umiejętne traktowanie, w szczególności nagradzanie psów

7. umiejętność współpracy w zespole

8. znajomość strategii flyballowych stosowanie ich podczas zawodów

9. doświadczenie zdobyte udziałem w zawodach

10. cierpliwość w pracy w oczekiwaniu na sukcesy

 

PODSUMOWANIE

Flyball jest sportem, w którym ciężka praca jest nagradzana wrażeniami niedostępnymi w żadnym ze sportów indywidualnym.

Co więcej nam jeszcze “grozi”?

Pies flyballowy ma znakomity kontakt z właścicielem, potrafi działać z pełnym zaangażowaniem, potrafi też wyciszyć się całkowicie.

Wołany nie ociąga się, nie przychodzi, nie przybiega, ale pędzi do właściciela.

Woli spędzać czas z nami niż biegać (nierzadko bez sensu) z innymi psami.

 

Flyball to sport dla osób odpowiedzialnych, dojrzałych.

Członkowie drużyny darzą się zaufniem i starają się siebie nie zawieść. Treningi, zadeklarowane wyjazdy na zawody to świętość.

Więzi w zespołach flyballowych potrafią być trwałe i mocne.

 

Przygotował Dariusz Radomski

Rysunki pochodzą z Europejskiego Regulaminu Flyballu.

 

Tłumacznie polskie: